بیومتری و بیوشیمی لاشبرگ

یکی از مسایل مورد علاقه مدیران فضای سبز داشتن اطلاع در مورد کمیت و کیفیت لاشبرگ تولیدی توسط درختان است. در این راستا تحقیقات نادری انجام شده و عمده مطالعات مربوط به محیط جنگل و بویژه در سطح توده بوده اند. همچنین تحقیقات معمولا با برداشت برگ از کف جنگل انجام و ترکیب شیمیایی بویژه نیتروژن و کربن و نسبت آنها اندازه گیری شده است.

بر همین اساس پایاننامه ای تحت عنوان:

بیومتری ریزش برگ درختان کاج الدار و نارون چتری در فضای سبز دانشگاه یزد

به راهنمایی اینجانب توسط خانم سمیرا نصیری، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم جنگل اجرا و در زمستان 1399 به پایان رسید.

بر اساس نتایج، وزن متوسط مجموع لاشریزه یک درخت کاج در طول یک سال 4056/56 گرم بود. بیشترین ریزش برگ در شهریور ماه و پس از آن در مرداد ماه اندازه گیری شد. مقدار ریزش لاشریزه گونه کاج 95/22 گرم در متر مربع معادل 952/2 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. برای گونه نارون لاشریزه سالیانه هر درخت 4106/67 گرم بود. بیشترین ریزش برگ در آبان ماه و پس از آن در آذر و دیماه اندازه گیری شد. مقدار ریزش لاشریزه گونه نارون 153/26 گرم در متر مربع معادل 1532/6 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید.

در آزمون t برای مقایسه دو نمونه مستقل و در نرم افزار SPSS آزمون لیون شرط برابری واریانس ها را بررسی نموده و بر اساس p-value آن می توان قضاوت را انجام داد. اما در آزمون t جفتی برای مقایسه دو نمونه وابسته لازم است به صورت دستی آزمون F انجام شده و برابری واریانس ها بررسی شود. جهت انجام آسان این آزمون می توان از دستور زیر در نرم افزار Excel استفاده نمود:

=ftest(array1,array2)

در صورت عدم برابری واریانس ها لازم است با انجام تبدل های مختلف واریانس ها را همگن نمود و در صورت عدم موفقیت لاجرم از معادل ناپارامتری آزمون های t  مستقل و t جفتی استفاده می شود که به ترتیب عبارتند از من-ویتنی و ویلکاکسون جفتی.

ماخذ: کیانی بهمن. 1393. کاربرد روش های پیشرفته آماری در منابع طبیعی، انتشارات دانشگاه یزد، 522 صفحه.

باسمه تعالی

به اطلاع دانشجویان، محققان و همکاران رشته علوم جنگل می رساند،

کتاب بیومتری جنگل: طرحهای نمونه برداری و روش های اندازه گیری در علوم جنگل تالیف اینجانب به زودی چاپ و روانه بازار خواهد شد. این کتاب دارای 20 فصل به شرح زیر است:

فصل 1: مقدمه، کلیات و اصطلاحات

فصل 2: وسایل اندازه ­گیری جنگل

فصل 3: اندازه­ گیری درخت و نکات مربوط به آن

فصل 4: روش‌های بررسی جوامع گیاهی

فصل 5: اندازه­ گیری­ های مربوط به زیرآشکوب

فصل 6: اندازه ­گیری زی­ توده درختان جنگلی

فصل 7: سیستم ­های ارزیابی و پایش جنگل

فصل 8: الگوهای پراکنش گیاهی

فصل 9: روش‌های نمونه ­برداری فاصله­ ای

فصل 10: بررسی و مقایسه ی روش‌های نمونه­ برداری

فصل 11: ارزیابی تولیدات غیرچوبی جنگل

فصل 12: اجرای یک آماربرداری

فصل 13: سنجش از دور در جنگل

فصل 14:  اندازه ­گیری توده­ های جنگلی  

فصل 15: آماربرداری درختان در مناطق شهری

فصل 16: زمین ­آمار

فصل 17: آشنایی با Googleearth و کاربردهای آن در جنگل

فصل 18: آماربرداری جنگل‌کاری‌ها

فصل 19: بررسی رشد و محصول جنگل

فصل 20: آشنایی با Arc GIS و کاربرد آن در نمونه ­برداری جنگل

در تالیف این کتاب تلاش شده تا حداکثر جامعیت ممکن وجود داشته و تجارب نویسنده و سایر محققان داخلی و خارجی در خصوص نمونه برداری اجزای مختلف جنگل به خوانندگان کتاب ارائه شود. امید است کتاب حاضر مورد توجه و استقبال جامعه جنگلبانی کشور قرار گیرد.

در حال حاضر در طرح های جنگلداری و عملیات آماربرداری جنگل، یک میکروپلات به شکل دایره و به شعاع 2 متر به مرکزیت پلات اصلی برداشت می شود.

در ایالات متحده علاوه بر میکروپلات مرکزی، سه میکرو پلات دیگر نیز در زوایای 120، 240 و 360 درجه برداشت و از مجموع اطلاعات آن ها در مورد زادآوری جنگل نتیجه گیری می شود. اگرچه این روش به زمان زیادتری نیاز دارد و موجب افزایش هزینه می شود، اما با در نظر گرفتن اهمیت زادآوری در تامین آینده جنگل، به نظر می آید در صورت حصول نتایج دقیق و صحیح، این هزینه قابل توجیه باشد.

در حال حاضر یک پایاننامه کارشناسی ارشد در دانشگاه یزد با موضوع ارزیابی این روش در بررسی زادآوری گیلاس وحشی به عنوان یکی از گونه های بسیار مهم در جنگلهای هیرکانی در دست اجرا است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد این روش مراجعه کنید به:

کیانی، بهمن. 1396. بیومتری جنگل: طرح های نمونه برداری و روش های اندازه گیری در علوم جنگل، انتشارات پلک، تهران، 464 صفحه.

اغلب برای بررسی اعتبار مدل رگرسیون از روش دونیمه سازی استفاده می شود. ایده آل این است که مدل های به دست آمده تفاوت زیادی با هم نداشته باشند.

بررسی این تفاوت به سه روش چشمی، بررسی پارمترهای مدل ها  و آماری میسر است. در روش چشمی از رسم نمودار پراکنش و بررسی روی هم افتادن خطوط برازش شده بر دو مجموعه نقاط استفاده می شود:

در روش مقایسه پارامترهای مدلها، ضرایب تعیین، اشتباه معیار، ریشه میانگین مربعات خطا و همچنین مقادیر ضرایب دو مدل مقایسه ریاضی می شوند.

روش اماری بررسی می کند که آیا مقدار ثابت در دو مدل اختلاف معنی داری دارند یا خیر. همچنین بررسی می کند که شیب خط در دو مدل اختلاف معنی داری دارند یاخیر. اگر این دو اختلاف معنی داری نداشته باشند آنگاه اعتبار مدل با دقت بالا تایید می شود.

جهت انجام آزمون روشهای دستی هم وجود دارند اما کار با نرم افزار ساده تر است. در نرم افزار Minitab داده های دو مدل باید در زیر هم تایپ شوند. اما با ساخت یک متغیر طبقه ای (Categorical)داده های یک مدل کد 1 و دیگری کد 0 می گیرند. 

تحلیل رگرسیون از نوع General انجام شده و متغیر مستقل (مثلا input)، متغیر طبقه ای (مثلا condition)به همراه اثر متقابل آنها (input * condition).  به عنوان پیشبینی کننده وارد مدل می شوند. در خروجی آزمون اگر مقدار p-value موجود در مقابل متغیر طبقه ای بیش از 0.05 باشد نشانه نبودن اختلاف معنی دار بین مقادیر ثابت دو مدل است. همچنین  اگر مقدار p-value در مقابل اثر متقابل دو متغیر بیش از 0.05 باشد نشان می دهد که شیب خط دو مدل نیز از نظر آماری اختلاف معنی داری ندارند. در خروجی زیر بین مقادیر ثابت دو مدل اختلاف نیست اما شیب خط دو مدل متفاوت است:

در SPSS لازم است اثر متقابل دو متغیر مستقل و طبقه ای در قسمت Paste تعریف یا این متغیر در قسمت داده ها ساخته و بعد آنالیز انجام شود.

http://s9.picofile.com/file/8276038142/Ornamental_Trees_and_Shrubs_Dr_kiani.pdf.html

http://s8.picofile.com/file/8276037876/Forest_Yielding_Dr_Kiani.pdf.html

http://s9.picofile.com/file/8276046992/Forest_Biometrics_Dr_Kiani.pdf.html

 http://s8.picofile.com/file/8276049900/Research_Plan_in_Forestry_Dr_Kiani.pdf.html

در تکنیک اسکن با لیزر، از پرتو لیزر که از یک هواپیما یا فضاپیما به سمت زمین ارسال می شود استفاده و انعکاس هایی که از اجسام جامد به سمت منبع بر می گردد ثبت می شوند. در واقع این کاربرد دیگری از Lidar است. در این روش پرتوهای لیزر به ‌صورت پالس هایی به طول چند نانوثانیه (نانوثانیه یک هزار میلیونیم ثانیه است)هستند که به‌صورت یک نقطه به زمین می رسند. اندازه ی نقطه و فاصله ای روی زمین که پالس ها با موفقیت به آن ارسال می شوند بستگی به سرعت لیزر، ارتفاع هواپیما یا فضاپیما و کیفیت دستگاه ارسال کننده لیزر دارد. در بهترین حالت، اطلاعات نرم که اندازه ی نقاط و فواصل بین آن‌ها در حد فقط چند سانتیمتر است ممکن است به دست بیاید.

اگر پدیده ی زمینی کاملاً جامد نباشد (مانند تاج پوشش یک جنگل)، انعکاس ها از نقاط مختلفی ثبت می شوند زیرا پرتوها به پدیده های مختلفی برخورد می کنند (برگ‌ها، شاخه ها، پوشش گیاهی کف و زیرآشکوب)و در نتیجه مقداری اختلاف زمانی بین انعکاس ها وجود دارد که قابل اندازه گیری است. به کمک این اختلاف زمانی، امکان محاسبه ی ارتفاع پدیده ها و نیز اختلاف ارتفاع آن‌ها تا دقت 0.3 -0.1 متر وجود خواهد داشت.

ماخذ: کیانی بهمن. 1395. بررسی های بیومتریک در علوم جنگل (در دست چاپ).